Reaktywowanie NSZZ „Solidarność”- cz. 1

Historia „Solidarności” ZM „Mesko” 1988 – 1989

Ilustracja 1: Dekoracja Mszy św. za Ojczyznę, Kościół św. Józefa, SkarżyskoZachodnie, 12 luty 1989, foto: W.Markiewicz

Czytelnik interesujący się historią NSZZ „Solidarność” ZM. „Mesko” w Skarżysku-Kamiennej chciałby więcej wiedzieć o dominującym na terenie Skarżyska-Kamiennej NSZZ „Solidarność” działajacym w „Mesko”.

Historia tworzenia „Solidarności” „Mesko” rozpoczęla się w dniu  22.08.1980 i trwała do daty oficjalnego utworzenia. Oficjalnie NSZZ „Solidarność” „Mesko” utworzył się 11.09.1980 r. W zgłoszonych postulatach przez zalogę Zakładu Narzędziowni na pierwszym miejscu zapisano postulat tworzenia „Wolnego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego, który za trzy dni we wrześniu został zarejestrowany w Regionie Mazowsze w Warszawie. W tym czasie „Solidarnosć” Region Świętokrzyski jeszcze nie istniał, a więc najbliższym Skarżysku był Region Mazowsze. Utworzeniu NSZZ „Solidarność” w „Mesko” w Skarżysku zapoczatkowała tworzenie się „Solidarnosci w Regionie Świętokrzyskim w Kielcach a powstałe okolicznosci nadaja załodze „Mesko” miano lidera niezależnosci związkowej. Kto tworzył w roku 1980 NSZZ „Solidarność” „Mesko” powinien czuć się dumny z tego powodu.

Historycy IPN Kielce w wydawanych publikacjach miano pierwszego związku zawodowego przypisują pracownikom z zakładu „ISKRA” Kielce, co jest absolutną nieprawdą historyczną i zniekształceniem rzeczywistości, obniżaniem wartości organizacyjnych pracownikom „Mesko”.  Trzeba pamiętać, że w tym czasie w roku 1980 trwały przepychanki z kierownictwem czy na obszarze zaliczanym do (pmg) można tworzyć niezależne struktury związkowe.

Sądzę, że w kolejnych publikacjach  Ryszard Śmietanka–Kruszelnicki z IPN Kielce uwględni moją uwagę.

Publikacja pt. Historia „Solidarności” ZM „Mesko” wypełnia lukę niedomówień a zarazem prostuje niecałkowite i czasami zmanipulowane historie o „Solidarności” „Mesko”. W przedstawionej publikacji przedstawiam własny udział w reaktywowanie NSZZ „Solidarność”. W historii minionych lat staram się nie utracić najważniejszych wątków zdarzeń, które z upływem minionego czasu oddalają się od tych wydarzeń, mających miejsce w moim życiu zawodowym i działalności związanej w NSZZ „Solidarność”, w Zakładach Metalowych ZM „Mesko”, w Skarżysku-Kamiennej. Wspomnienia rozpoczynam od wydarzeń mających miejsce w latach 1988-1989 w Skarżysku-Kamiennej. Treść opisanych wydarzeń przedstawiam w Blogu na wordpress.com, który jest źródlem informacji treści udostępnionej Czytelnikowi pod adresem: wojciechmarkiewiczblog.wordpress.com, strona „Archiwum Informacji”. Źródłem opisanych faktów jest treść gromadzonych urzędowych dokumentów oraz fotografie dokumentujące zdarzenia z przebiegu lokalnych wydarzeń. Źródłem są również dokumenty wytworzone przez SB, dotyczące podejmowanych przedsięwzięć operacyjnych. Wspominam nazwiska ludzi odważnych, których w tym czasie poznałem, z którymi prowadziłem działalność. Opieram się o fakty i piszę o nich z myślą eliminowania zniekształceń historii przez ludzi – dzisiaj podpinających się pod działalność opozycyjną, którzy przypisują sobie udział w celu przedstawienia własnego udziału w tych esbeckich czasach, co jest absolutną manipulacją. Opisując wydarzenia z tamtych lat staram się przedstawić większy obraz”, kontekst i wszelkie poboczne wydarzenia.

©Wojciech Markiewicz

Odrodziły się potrzeby

Z zamiarem napisania historii o „Solidarności” w „Mesko” nosiłem się od dłuższego czasu, ale tempo wydarzeń zachodzących w kraju nie pozostawiło czasu koniecznego do zdystansowania się od bieżących codziennych spraw. W natłoku różnych obowiązków udało mi się opisać minione wydarzenia w książce „Zatrzynaliśmy od postulatów”. Ostatnie lata poświęciłem napisaniu historii stanu wojennego pt. „Skarżyska konspira – ostatnie lata w PRL”, która w formie książkowej nie została  wydana.  Postanowiłem więc dzieje „Solidarności” „Mesko”  odnieś do roku 1988 – 1989 i powiedzieć o rekonstrukcji zniszczonych struktur NSZZ „Solidarność” ZM „Mesko” (nieistniejących), które przybierały kształt organizacyjny w faktycznym działaniu rozpoczętym  w styczniu 1982 r. Był to czas stosowanych represji i szykan w bezpośrednim zetknięciu się z prawem stanu wojennego.

W połowie, 1988 r. Tymczasowa Rada Krajowa „S” zachęcała ludzi działających w konspiracji do jawnej działalności. W Regionie Święto­krzyskim rozważną decyzję podjęła Tymczasowa Rada „S” Region Świętokrzyski, która inspirowała do tworzenia Komitetów Założyciels­kich NSZZ „Solidarność” z myślą o rejestracji własnego Statutu NSZZ „S”. W naszym lokalnym środowisku związkowym tok tworzenia komisji zakładowych był trochę inaczej zaprogramowany. W pierwszej kolejnoś­ci doszło do uporządkowania działalności Delegatury Zarządu Region Świętokrzyski, NSZZ „S” w Skarżysku-Kamiennej.

W niedzielę 19 czerwca 1988 r. dwudziestu przedstawicieli lokal­nych zakładów pracy spotykając się miało na uwadze reaktywowanie działalności związkowej na terenie miasta. Rozmowa na temat nowych kierunków rozpoczęła się od omówienia dotychczasowej pracy członków Delega­tury, którą reprezentowali: Dezyderiusz Dachno, Bogdan Ryś, Zenon Rurarz, Jerzy Krupa, Bogusław Janas, Ryszard Jaworski. Krytyczne uwa­gi pod adresem niektórych członków ostatecznie rozstrzygnęło tajne glosowanie nad wotum zaufania. Wynik głosowania zadecydował o uzupełnieniu składu delegatu­ry. W tajnym głosowaniu uzupełniającym wybrani zostali: Wojciech Mar­kiewicz – za 18 głosów, Bolesław Wysmoliński – za 17 głosów, Andrzej Szlęzak – za 15 głosów. Delegaturę NSZZ „S” w Skarżysku-Kamiennej od 19 czerwca reprezentowali: Bogdan Ryś, Bogusław Janas, Wojciech Markiewicz, Bolesław Wysmoliński, Andrzej Szlęzak.

W dniu 21 czerwca 1988 r. jawna działalność, (choć nadal nielegal­na), rozpoczęła się od utworzenia Miejskiej Komisji Wykonawczej NSZZ „S” w Skarżysku-Kamiennej. MKW NSZZ „S”. Wszczęcie sprawy SOR krypt. „Aktywni” , nr rej. Ki-28909, co miało miejsce w dniu 8.09.1988 r. Sprawę zatwierdził Zastępca Komendanta WUSW  w Kielcach płk  mgr Jerzy Bimbach. Podstawą założenia sprawy była informacja operacyjna przekazana przez TW ps. „Mietek” – agent pracujacy w tym czasie w Zakładzie 7 oraz po przeniesieniu w Zakładzie 2, którego prowadził, z którym współpracował b. por. Wojciech Fijałkowski.

Powstanie struktury MKW NSZZ „S” inicjował Wojciech Markiewicz – przewodniczący Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Skarżysku-Kamiennej, członek Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „S” Region Świętokrzyski. Strukturę inwigilował przy pomocy informatorów z „Mesko”: : TW ps. „Megawa” (TKM) , TW ps. „Rozołek” (IW), TW. ps. „Mietek” (Z/2), TW ps. „Antek” (Kombinat Budowlany), TW ps. „Dziadek” (Fosko), b. ppor. Marian Kosiarkiewicz, W jej skład weszli: , Zenon Rurarz (PKP), Andrzeja Szlęzaka (RPGM), Boles­ława Wysmolińskiego (LO). O powstaniu MKW Wojciech Markiewicz powiadomił pismem Prezydenta Miasta oraz Wydział Społeczno Administracyjny przy Urzędzie Miasta Skarżysko-Kamienna. Kierunki działań operacyjnych w zakresie kontaktów zagraniczych Wojciecha Markiewicza rozpoznanie prowadził kontrwywiad, czyli pion II, który miał rozpoznać charakter kontaktów i ich wpływu na nielegalną działalność.  Kierunki operacyjne zatwierdziła płk mgr Jerzy Bimbach w dniu 2.09.1988.

OŚWIADCZENIE

Miejska Komisja Wykonawcza NSZZ „Solidarność” w Skarżysku–Kamiennej, zgodnie z postanowieniami Konstytucji PRL, podejmuje wysiłki na rzecz wspólnego dobra ludzi pracy, społeczeństwa i państwa.

Jesteśmy świadomi, że nasze zamierzenia są trudne, chociażby z tego względu, że wielokrotnie podejmowane próby, przez NSZZ „Solidar­ność” zmierzające do porozumienia narodowego, były odrzucane lub blokowane.

Przedstawiając naszą inicjatywę mamy jednak nadzieję, że nieufność władz państwowych wobec NSZZ „Solidarność” zostanie przezwycię­żona.

Naszym celem i dążeniem jest obecnie realizowanie niezależnego pro­gramu, bo jako chrześcijanie mamy obowiązek brać udział w poszuki­waniu najlepszych form życia społecznego, w celu jego organizowania, co czynić chcemy poprzez:

Szukanie rozwiązań do stworzenia lepszego bytu ludzi pracy w sferze gospodarczej, społecznej i zawodowej.

Upominanie się oraz szukanie płaszczyzny porozumienia społecznego w celu odzyskania legalności niezależnego działania związkowego.

Podejmowanie działań na rzecz aktywności zawodowej ludzi pracy oraz wyzwalania inicjatyw społecznych.

W dzisiejszej trudnej sytuacji gospodarczej kraju narasta wśród nas przekonanie, że związkowe niezależne inicjatywy pozwolą na przepro­wadzenie w Polsce skutecznych reform gospodarczych.

Przedstawiając naszą formę oddolnej działalności związkowej jesteś­my przekonani, że wyartykułowane cele i dążenia nie zostaną uchylone, lecz poszanowane przez władze administracyjne miasta Skarżyska-Ka­miennej.

Podpisali: MKW NSZZ „S”

• Wojciech Markiewicz
• Zenon Rurarz
• Andrzej Szlęzak
• Bolesław Wysmoliński

 Skarżysko, dn. 28.06.1988

Otrzymują:

1. a/a;
2. Biskup Ordynariusz Kurii Sandomiersko-Radomskiej Edward Materski

Po kilku dniach mgr. Tadeusz Malik Kierownik Wydziału Społecznego i Administracyjnego wszczął postępowanie wyjaśniające, syg­natura akt SAII-6015(3) 88 z dnia 10.07.88 r. 25 lipca 1988 r.

Wszyscy razem

Dzień 1 lipca 1989 r. dla „Solidarności” „Mesko” i dla mnie był datą ważną. W tym dniu odbyło się III Walne Zebranie Delegatów NSZZ „S” ZM „Mesko” (III WZD NSZZ „S”). Przed oficjalnym otworzeniem obrad delegaci uczestniczyli we mszy św. za Ojczyznę w w Kościele pw. św. Józefa w Skarżysku Zachodnim. Liturgia mszy św. wypełniona modlitwą wyrażała troskę o prowadzenie na rzecz pracowników przed­siębiorstwa dobrej działalności związkowej. Na ten temat i w tym duchu celebrujący mszę św. ks. dziekan Tadeusz Stańkowski wygłosił homilię. Po nabożeństwie delegaci przemaszerowali ulicą Armii Ludowej (dzisiaj ul. Legionów) do hotelu „Promień”, gdzie w sali konferencyjnej Klubu Techniki i Racjonalizacji (KTiR) miały za chwilę zapadać ważne decyzje najwyższej władzy związkowej.

Ilustracja 2; 1 lipiec 1989, III WZD, od lewej: Jerzy Majda, Wojciech Markiewicz, Sylwester Nagłowski – pierwsze prezydium Komiscji Przedsiębiorstwa NSZZ „Solidarnosć” „Mesko”, w Skarżysku-Kamiennej, foto: Kazimierz Barcicki.

W obradach III WZD uczestniczyło 124 delegatów. Obradom przysłuchiwał się przewodniczący Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „S” Marian Jaworski oraz członek zarządu regionalnego Jan Szałowski. Ze Skarżyska obserwatorami obrad byli zaproszeni lokalni działacze pierw­szej „Solidarności”. Po ceremonii przekazania III WZD sztandaru NSZZ „Solidarność” ZM „Mesko” wykonanego w stanie wojennym, nastąpiła zasadnicza część obrad.

W przedstawionym delegatom sprawozdaniu nawiązałem do dzia­łalności związkowej w okresie lat 1980-1989. Mówiąc o kierunkach działania, określiłem główne cele: ochronę pracy, potrzeby ekonomiczne pracownika, rozwój informacji związkowej oraz odpowiedzialność za przedsiębiorstwo. W dalszej części porządku obrad delegaci wybierali reprezentację związkową. W bezpośrednich wyborach na przewod­niczącego z dwóch kandydatów wyłonione zostało nazwisko Wojciecha Markiewicz, który przewodniczył „Solidarności” „Mesko”. O wyborze decydował procent największej ilości oddanych głosów. Następnie wybrano komisję przedsiębiorstwa, wybierano organ kontrolujący Komisje Przedsiębiorstwa NSZZ „S” oraz Komisję Rewizyjną.

 Ciąg dalszy nastąpi.